Het heksenhuis
Jacqueline Zirkzee

Als een roman de pretentie heeft historisch te zijn, dan wil ik graag van te voren weten wat dan wel, en wat er niet op waarheid gebaseerd is. Vaak moet ik dan achterin zoeken. Zo ook in dit boek. Veel personages die Jacqueline Zirkzee opvoert blijken echt geleefd te hebben, maar niet de hoofdpersoon Eva en haar familie.

Het verhaal draait om een brief die gevonden is in het archief van de heksencommissie. Die is geschreven door Johannes Junius, aan zijn dochter Veronica. De brief is gedrukt als traktaat en werd verspreid met een gelukkig gevolg voor al die onschuldige mensen die gearresteerd werden, verdacht van hekserij. Gevangen gezet, gemarteld tot men de namen uitschreeuwde van iedereen die hen maar te binnen schoot, het leidde tot de dood op de brandstapel. Soms was er enige clementie en was men al dood, vaak ook leefden de zogenaamde heksen nog.
In Bamberg, waar dit verhaal grotendeels speelt, werden in de periode 1623-1630 zeker 415 mensen ter dood gebracht. Ruim 73 procent was vrouw. En er waren nog 82 personen die niet op de brandstapel belandden, maar waarschijnlijk in de gevangenis stierven ten gevolge van de martelingen.

Dit zijn de feiten, verteld in een gefictionaliseerd verhaal, waarin het meisje Eva de hoofdrol speelt. Op zoek naar de waarheid omtrent haar moeder, ziet ze kans te werk gesteld te worden in de gevangenis in Bamberg. Ze vindt er de bewuste brief, maar moet vluchten voor de wijbisschop Friedrich Förner, (historisch figuur) die het tot zijn taak ziet om het katholicisme te zuiveren. In zijn ogen is hervorming zoals Luther of Calvijn dat voor ogen staat helemaal niet nodig: zij ageren tegen de verloedering van het priesterambt, en hanteren in Förners ogen verkeerde normen en waarden.  Je kan ook vanuit het katholicisme de verloedering aanpakken vindt hij. In Bamberg bouwt hij het Heksenhuis, waar velen gemarteld werden en onder gruwelijke pijnen de meest fantastische dingen ‘opbiechtten’.
Eva ontmoet Veronica, de dochter, en samen vluchten ze naar Nederland. Daar – weten ze - staat de waag, in Oudewater. Daar kunnen ze bewijzen dat Veronica geen heks is.

De historische achtergrond is interessant genoeg, maar ik vind het verhaal er om heen nogal taai. Zirkzee schetst een beeld van het leven in de zeventiende eeuw, in enkele korte tussenstukjes, die meer tot leven komen dan de eigenlijke tekst. Niettemin: even doorbijten, en je hebt weer heel wat bijgeleerd.

ISBN 9789054292586 | Paperback | 304 pagina's | Uitgeverij Conserve | april 2008

© Marjo, 28 augustus 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer: