Franca Treur
Dorsvloer vol confetti
Als meteen daarna duidelijk wordt dat de verteller, in de persoon van boerendochter Katelijne, het grootste deel van de dag in de kerk zit, wordt het al duidelijker. Het meisje groeit op in een streng gereformeerde gemeenschap op Walcheren, waar je op zondag weinig anders mag doen dan naar de kerk gaan. 's Zomers moeten de kinderen soms wel drie keer mee naar de kerkdienst, maar in de winter kunnen ze na de tweede dienst lezen. En dat doet Katelijne graag. Ze is het enige meisje, en moet haar moeder helpen, maar daarnaast zit ze meestal met haar neus in de boeken.
Katelijne is een jaar of twaalf, de twijfel heeft nog niet toegeslagen, en ze is volkomen bereid om te doen wat men graag wil, mits het ook gezien wordt dat ze dat doet.
'Graag zou Katelijne voldoen aan de verwachtingen van de moeder, die echter onverstoorbaar staat te snoeien en te maaien, sterk en glanzend als een koe, en zonder ooit maar iets van eventuele verwachtingen te laten merken. En als alles weer uitloopt, eerst de tulpen en de helleborussen, dan de ribes en het longkruid en de blauweregen tegen de gevel, en ten slotte, wanneer al het groen van zonnige vreugde openbarst in een reusachtige kleurenboog ter ere van Gods lankmoedigheid tegenover de wereld, en zelfs de nieuwe op goed geluk geplante stekjes het boven verwachting blijken te doen - kortom, wanneer de uren van toewijding en labeur vergeten worden omdat de tuin er uitziet alsof hij net kant-en-klaar geschapen uit de verpakking komt, dan zou de moeder graag haar trots en haar grote liefde willen tonen aan wie daar ook maar belangstelling voor heeft, maar helaas blijkt dat soort dan iedere zomer weer te dun gezaaid.'
Uit dit korte stukje valt heel wat op te maken.
Qua stijl: er wordt gesproken over 'de moeder', en dat gebeurt het hele boek door consequent, ook bij de vader, de opa enz.... Dat schept een afstandelijkheid, en past helemaal in het verhaal zoals het is: geen spannend verhaal met een duidelijke plot, maar veeleer een sfeertekening.
Dan de beschrijving: je ziet die tuin voor je! Geen wonder dat -zoals uit het stukje blijkt- de moeder graag in haar tuintje werkt en er zelfs haar dochter niet echt in toe laat. Dat 'sterk en glanzend als een koe'... het is
vast bedoeld als compliment, op een boerderij is een sterke koe natuurlijk een voordeel, maar toch, het zal je als vrouw maar gezegd worden! Duidelijk uit dit stukje is de achtergrond: religieus en boers.
Het is een omgeving waar weinig affectief met elkaar wordt omgegaan, ('Ze zijn niet zo lichamelijk, misschien omdat ze vanwege hun overtuiging niet zoveel met het lichaam op hebben') waar de Bijbel op de voorgrond staat, een omgeving waar een gevoelig meisje als Katelijne zich vaak eenzaam en alleen voelt tussen al haar broers. Vriendinnen heeft ze ook al niet echt, de boerderij staat ver van het dorp, en het stinkt er, zeggen de enkele aspirant-vriendinnen. Gelukkig is er de oma, op wie Katelijne dol is, ze kan altijd bij haar terecht. Oma is wel wat ouderwets en strooit te pas en te onpas met Bijbelteksten, maar Katelijne vindt dat ook wel prettig. Ze heeft er namelijk moeite mee dat ze twijfels begint te krijgen
'Katelijne kent de tale Kanaans al lang, het is alleen nog niet de taal van haar hart geworden. Daar vraagt ze elke dag om.''
Behalve een mooie schets van het religieuze leven is het boek ook een momentopname van een meisje dat balanceert op de grens van haar jeugd en volwassenheid. Soms ziet ze een glimp van het echte leven, maar dan dringt dat niet tot haar door. Seksuele voorlichting krijgt ze niet, en ook het modebeeld ziet ze niet als iets tastbaars.
'Bovendien lijkt deze domineesvrouw regelrecht uit de Wehkampgids te zijn gestapt, wat je maar van weinig vrouwen op het dorp kan zeggen.'
Het huwelijk dat haar broer moet sluiten is in haar ogen dan ook zuiver romantiek, ze ziet het als haar grote taak om die dorsvloer vol te krijgen met confetti. Helaas gaat het boerenleven onverbiddelijk voor.
Franca Treur bewijst met dit prachtige debuut dat een plot niet noodzakelijk is om een onderhoudend boek te schrijven, dat tot denken aanzet.
ISBN 9789044610239 | Paperback | 219 pagina's | Uitgeverij Prometheus | oktober 2009
© Marjo, 24 november 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
