Annie Schreuders-Derks
De hele santenkraam 2
Limburgse (zomer) almanak
Annie Schreuder-Derks
Op de cover van het oranje boek staan drie 'heiligenplaatjes' zoals je die vroeger meekreeg van school of na een kerkbezoek. Onder die plaatjes staan de maanden juni, juli en augustus gemeld. Alle drie de plaatjes tonen twee kinderen die spelen, er is een strakblauwe lucht waarin afgebeeld staan een heilig hart (juni), een engel die een gouden beker in handen heeft (juli) en de maagd Maria (augustus). Deze maanden worden bekeken op tradities, feestdagen, gebruiken, etc. zoals die in Limburg plaatsvinden.
Juni is de zomermaand, rozenmaand, schaapscheerdermaand, Pinkstermaand, maand van het heilig hart en ga zo maar door. Na een lijst met heiligennamen op datum (naamdagen) volgen allerlei weerspreuken die slaan op de maand, bijvoorbeeld: 'Een boon in juni geplant, geeft vijftig in de hand. ' 'Begin augustus zonneschijn, dan zal 't een strenge winter zijn.'
En dan volgt een eveneens erg leuk gedeelte. Bij elke maand worden namelijk (Limburgse) volksgebruiken uitgelicht. Zoals in juni het ooievaarsnest (junisymbool) en waarom juist de ooievaar het symbool van babybezorger is. We zien een luiertang in de vorm van een ooievaar afgebeeld waarbij verteld wordt door wie deze gebruikt werden en waarom. Verder wordt verteld wat er met Pinksteren gevierd wordt en hoe en waarom men begon met Pinkpop... En natuurlijk komen ook de processies, waar Limburg zo bekend om is, voorbij én de kermis niet te vergeten met een bijbehorend kermisrecept.
Daarna volgt per dag een toelichting op de heilige die dan zijn naamdag heeft zoals op 9 juni Anna Maria Taigi, 1837 die vóór haar dertigste al zeven kinderen had.
'Zij werd zalig verklaard in haar hoedanigheid als huismoeder toen in Italië in 1922 vrouwen kiesrecht kregen. Nadat vrouwen het kiesrecht kregen, nam in de jaren 1930 de kans aanzienlijk toe dat een zwangere vrouw de zwangerschap had gewenst. Toch hielden de meeste gezinnen het niet bij een of twee kinderen en was het gemiddelde aantal in Limburg vijf. Een erg hoge score.
Beschermster van getrouwde vrouwen, huismoeders.'
Bij 24 juni, de dag van Johannes de doper, staat o.a. het Liedeken van Jezuken ende Sint Janneken (Johannes)
Al deze informatie is voorzien van mooie, oude foto's van processies, bidprentjes, schitterende foto's van rozenkransen en beelden etc.
De maanden juli en augustus hebben dezelfde opzet. Eerst de lijst heiligen, dan enkele weerspreuken en uitgelichte volksgebruiken. Zoals bij juli het (houten) vogelschieten waarbij wordt bepaald wie de nieuwe koning en koningin van dat jaar worden. Degene het laatste blokje hout van de vogel weet weg te schieten bekomt deze eer. Het vindt zijn oorsprong bij de schutterij en daarover wordt eveneens verteld. Ook de bijbehorende drumband en vaandeldragers komen aan bod. Erg bijzonder om al deze achtergrondinformatie te lezen.
In augustus, de oogst- en vakantiemaand, wordt natuurlijk het oogsten maar o.a. ook het gebruik van de wandelstok besproken evenals de vrijetijdsbesteding van vroeger met schitterende afbeeldingen van deftige dames die picknicken en andere, minder deftige dames, die pootjebaden in badpak met rokje die de dijbenen wat bedekken, of in kleding waarbij de rok hoog werd opgetrokken. Daarna volgen weer de toelichtingen bij de naamdagen van de heiligen.
Elke heilige heeft min of meer zijn eigen geschiedenis. De een wat meer spectaculair dan de andere maar interessant is het altijd.
Een heel bijzonder boek dat je een tikje doet verlangen naar de tijden van weleer toen alles nog lekker rustig en overzichtelijk was. (Hoewel toen natuurlijk ook niet alles goed was.)
De schrijfster/samenstelster van dit boek heeft uitstekend de Limburgse folklore en tradities weten vast te leggen die anders mogelijk verloren zouden gaan. Ze heeft eveneens de voor de Limburgers zo vanzelfsprekende manier om met hun geloof om te gaan, weten te verweven in de geschiedenis en gebruiken van deze provincie. Heel knap en boeiend gedaan.
'De hele santenkraam' bestaat uit vier delen, voor elk seizoen één deel. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in Limburg en/of volkscultuur zeer zeker een aanrader.
ISBN 9789078407997 | Hardcover | 217 pagina's | Uitgeverij TIC | juni 2012
© Dettie, 25 juni 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer:
