Drijfzand
Henning Mankell

De 67-jarige Henning Mankell heeft tientallen boeken op zijn naam staan. Prachtige boeken waarvan wereldwijd miljoenen exemplaren aan zijn vele fans zijn verkocht. De door hem geschreven reeks over politieman Kurt Wallander uit Ystad is zelfs meerdere malen verfilmd. Henning Mankell is een geboren schrijver.

Begin 2014 wordt bekend dat Mankell aan een ernstige vorm van kanker lijdt. De hevige pijn in zijn nek werd in eerste instantie aan een nekhernia toegeschreven maar verder onderzoek bracht aan het licht dat het om kanker gaat. Er zitten tumoren in zijn nek en longen. De schok is groot, de angst ook. Angst voor wat er komen gaat. Angst om te sterven. Hij besluit om zijn gevoelens onder woorden te brengen. In Drijfzand beschrijft hij wat er allemaal door hem heen gaat in de periode na de diagnose.

“Er valt nog geen punt achter te zetten. Er is geen dodelijke afloop, maar ik ben ook nog niet genezen verklaard. Ik zit er middenin. Een definitieve uitkomst is er niet.
Maar dit is wat ik heb doorgemaakt en heb ervaren. Het verhaal mist een einde. Het gaat verder.
Dat is waar dit boek over gaat. Over mijn leven. Hoe het geweest is en hoe het nu is.”

Nu hij weet dat hij kanker heeft toont Mankell zich erg bewust van de vergankelijkheid van de mens. Van zijn eigen eindigheid. Ook is hij gefascineerd door het idee dat we deel uitmaken van een groter geheel. De mens bestaat al duizenden jaren maar niet in de huidige vorm. Mankell schrijft over archeologische vondsten die ons inzicht in het bestaan van de eerste mensen hebben verschaft en hij vertelt over ijstijden. Vol vuur beschrijft hij ontdekkingen en gebeurtenissen die uiteindelijk tot het leven van alledag hebben geleid en die de toekomst zullen gaan bepalen. Terwijl ik zijn verhalen lees, is het net alsof hij ze me persoonlijk vertelt. Ik hang aan zijn lippen.

Mankell schrijft ook over zichzelf. Over hoe hij op zijn zestiende met school stopte om vervolgens een half jaar in armoede in Parijs te leven. Hij schrijft over de jaren dat hij in Afrika woonde, reizen die hij maakte en over persoonlijke drama’s en inzichten. Het hoofdstuk over zijn moeder die haar gezin de rug toekeerde is pijnlijk maar integer. Ook komt het onderwerp radioactief afval regelmatig aan bod. Toen  Mankell ziek werd stond hij op het punt een boek over dit onderwerp te schrijven. Diep onder de grond, in speciale grotten, wordt het gevaarlijke afval opgeslagen. Pas na 100.000 jaar zal het niet meer schadelijk zijn. Het onderwerp intrigeert Mankell mateloos. Hoe weten we zeker dat het radioactief afval daadwerkelijk 100.000 jaar veilig opgeslagen zal blijven? Het kan immers niet getest worden. Mankell toont zich kritisch als altijd.

Regelmatig keert Mankell terug naar het onderwerp radioactief afval en als lezer is het onmogelijk om niet even geïnteresseerd als hem te raken. Mankell vraagt zich ook af hoe de toekomstige mens zal begrijpen dat de opslag niet voortijdig geopend mag worden. Over duizenden jaren zal er een nieuwe ijstijd aanbreken. Zal de mens daarna weer opnieuw moeten beginnen? Hoe zal men tegen die tijd met elkaar communiceren? Zal de mens die in de toekomst leeft het bordje met het teken voor radioactief materiaal überhaupt begrijpen? Zal de toekomstige mens dezelfde taal spreken en lezen? Het is de bedoeling dat het radioactief afval vergeten wordt. Dat het veilig blijft waar het is en nooit gevonden wordt. Maar wat als het wél gevonden wordt? Hoe maken we dan duidelijk dat het levensgevaarlijk is?

Het boek is opgedeeld in drie delen en die delen zijn weer opgedeeld in korte verhalen. Het mooiste verhaal vind ik verhaal 3 in het eerste gedeelte. Het heet De grote ontdekking en gaat over de negenjarige Henning die zich voor het eerst bewust wordt van zijn individualiteit:

“Op die koude ochtend, zevenenvijftig jaar geleden, heb ik een bijzondere ervaring die mijn leven voor altijd zal beïnvloeden. Ik  herinner me de gebeurtenis nog heel goed. De herinnering staat in mijn geheugen gegrift. Plotseling krijg ik een ingeving. Het is alsof er een schok door mijn lichaam gaat. Als vanzelf ontstaan de woorden in mijn hoofd.
Ik ben ik, en niet iemand anders. Ik ben ik.”

Het liefst wil ik deze autobiografie openslaan om vervolgens hoofdstuk voor hoofdstuk te beschrijven. Wat schrijft Mankell boeiend, respectvol maar allesbehalve naargeestig over het onderwerp kanker. Daarnaast schrijft Mankell over alles wat hem tot de Henning Mankell van nu heeft gevormd. Het liefst wil ik urenlang over dit boek uitweiden maar eigenlijk moet je dit boek gewoon zelf lezen. Lees dit boek en raak geïnspireerd door de innerlijke kracht van Mankell.

ISBN 9789044534832 | Hardcover | 369 pagina's | Uitgeverij De Geus | mei 2015
Vertaald door Ceciel Verheij

© Annemarie, 07 juni 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer: